Жаңалық - Қазақстан жаңалықтары

новость от 17.06.2020

Әл-Фараби қала басшысы бойында болуы тиіс қасиеттер туралы
«Ізгілікті қала тұрғындарының көзқарастары туралы» трактатында әл-Фараби қала басшысы он екі қасиетке ие болуы керек дейді. Осы ұстанымдарды қазіргі тұжырымдамалар тұрғысынан қысқаша сипаттап өтейік.
Қала басшысының бірінші талабы – дені сау болуы керек.
Екіншіден, ол барлық нәрсені түсініп, оған айтылғанның бәрін тез игеруі керек.
Үшіншіден, ештеңені ұмытпай, түсінген, көрген, естіген және есте сақтағанның бәрін жадында сақтау жақсы.
Төртіншіден, ұқыптылық пен парасаттылыққа ие болуы керек және ұсақ-түйектерді ескермеуі керек.
Бесіншіден, ол өз ойларын айқын жеткізе білетін шешен болуы тиіс, оқуға және білуге деген үлкен сүйіспеншілікке ие болуы керек, оқудан ешқашан шаршамайтын және рухани байлығын үнемі жетілдіріп отыруы қажет.
Алтыншыдан, көшбасшы тамақ пен сусын мәдениетін жетік меңгерген адам болғаны абзал, ол сонымен қатар тойымсыз адамдарды да ұнатпауы тиіс.
Жетіншіден, шындықты сүюі керек, өтірікке және оған жүгінетіндерге жол бермеуі тиіс. Сегізіншіден, жүрегі таза, абыройды бағалайтын адам болуы керек.
Тоғызыншыдан, ұлы ғалым өзінің трактатында «дирхамға да, динарға да бағынбайтын адам», яғни қазіргі тілмен айтқанда, «парақорлықты жек көретін және пара алмайтын адам көшбасшы болуға лайық» деп жазды.
Оныншыдан, табиғаты бойынша адалдықты сүйетін және әділетсіздік пен зұлымдықты жек көретін адам болуы керек.
Он біріншіден, көшбасшы өз халқына және бейтаныс адамдарға әділ болуға, әділет жолында жүргендерге көмектесуге тиіс.
Трактаттың он екінші талабы: адам әділ, бірақ қыңыр болмауы, әділеттілік алдында табанды болмауы, қажетті шешімдерді қабылдауда батыл болуы керек, батыл адам қорқақтықты білмеуі тиіс.
«Егер қаланы басқаратын адам жоғарыдағы талаптарға сай болса, онда қала халқы бақытты, ал барлық қалалардың тұрғындары бақытты болса, бүкіл ел бақытты болады. Егер бір ел бақытты болса, онда әлемнің барлық елдері бақытты болады. Осылайша бүкіл әлем бата алады. Егер бір қала, бір мемлекет бақытты болмайды, егер елдер қиын жағдайда бір-бірін қолдамаса, онда екі ел де, халықтар да бақытқа қол жеткізе алмайды».